Құрылыс саласындағы баға белгілеу ерекшеліктеріне кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңес мүшелері талдау жасайды. Отырыс онлайн режимінде өңірлік кәсіпкерлер палатасында ұйымдастырылды. Күн тәртібінде әлеуметтік мақсаттағы нысандарды күрделі жөндеу бойынша мемлекеттік сатып алу саласындағы айқын бұзушылықтар туралы мәселе тұр.

Бүгінгі таңда Ақтөбе облысының Кәсіпкерлер Палатасының қарауында "МехРемСервис - Автоматика", "Тана - Пракс", "KND Construction" және "Стройком + Сервис" серіктестіктерінен Тапсырыс беруші тарапынан әлеуметтік мақсаттағы объектілерді күрделі жөндеу бойынша Мемлекеттік сатып алу шарттары бойынша бұзушылықтарға қатысты өтініштері қаралуда. Өткен жылы бұл ЖШС мектепке дейінгі білім беру ұйымдары мен мектептердің бірқатар ғимараттарына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізді. Тапсырыс беруші Ақтөбе қаласының білім бөлімі болды.

Алайда, бүгінгі күнге дейін тапсырыс берушілер мемлекеттік сатып алу туралы шарттар бойынша түпкілікті есеп айырысуды жүргізбеген.

Тапсырыс беруші Ақтөбе қаласының прокуратурасы анықтаған заңнама бұзушылықтарына және қысқы уақытта жұмыс жүргізу кезінде қосымша шығындар сомасына шарттар сомасын азайту бойынша шығарылған ұсынымға сілтеме жасайды. Әңгіме әр Шарттың 2% - ы туралы болып отыр, ал бұл шамамен 1,5-тен 2 млн.теңгеге дейін. Дәлел-бұл жұмыстардың жазғы-күзгі кезеңде жүргізілгендігі. Алайда, келісімшарттың өзінде бұл шығындар көрсетілмеген. Енді сот тәртібінде тапсырыс беруші төленген өтемақы сомасын қайтаруға тырысады.

"Біз барлық шарттық міндеттемелерді екі жақты орындадық. Мердігерлер нысандарды тапсырды, тапсырыс берушілер жұмысқа ақы төледі. Бұл өткен жылдың қыркүйек айында. Бірақ желтоқсан айында екі-үш айдан кейін біздің тапсырыс берушілеріміз бекітілген сметада және шартта көзделген қысқы коэффициенттің екі пайызын оларға қайтару үшін шартты қайта жасасу туралы талап қояды. Әрине, біз заң аясында шығындарымызды ақтап, бас тарттық. Дегенмен, тапсырыс берушілер сотқа жүгінді. Сот тапсырыс берушілер талаптарын қанағаттандырып жатыр.Қанағаттандырылған сомма мөлшері, Біздің кәсіпорын бойынша бұл шамамен 5 млн теңге", - дейді "Мехремсервис Автоматика" ЖШС директоры Аманбай Сарманов.

"Біздің қолымызда не бар?....Біз сотты күтеміз ... біз сотқа бердік. ... Біз прокуратурадан, Алматы ауданы мен Астана ауданынан хат алдық, онда қысқы кезеңнің шығындарын төлемеуіміз керек", - дейді Ақтөбе қалалық білім бөлімінің сектор меңгерушісі Ерке Сапарова.

Бұл ретте ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Бейбіт Атамқұловтың ҚР электрондық үкіметінің сайтында № 626016 өтініш бойынша қысқы уақытта жұмыс жүргізу кезінде қосымша шығындарды қолдану мәселесі бойынша ресми түсіндірмесі еленбейді, онда құрылыс түрлері бойынша сметалық нормалар орташа жылдық болып табылады және орындалған құрылыс-монтаждау жұмыстары үшін есеп айырысулар кезінде ҚР ДСМ 4-тармағына сәйкес құрылыс жүзеге асырылатын жылдың нақты уақытына қарамастан жыл бойы қолданылады деп айтылады. 8.04-6-2015.

Бұл норматив ҚР ҰЭМ және ТКШ істері жөніндегі Комитетте тіркелген және сметалық құжаттаманы жасау үшін басшылық материал болып саналады. Тапсырыс беруші конкурс жариялай отырып, мемлекеттік сараптамадан өткен сметалық құжаттама негізінде бағаны мәлімдеді. Өз кезегінде бизнес субъектілері өз бағаларын есептеулеріне сәйкес анықтайды.

«Сонымен қатар, палата аталған мәселе бойынша құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінен жазбаша түсініктеме алды, онда ҚР ДСМ 4-тармағына сәйкес 8.04-06-2015 "қысқы уақытта құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу кезіндегі қосымша шығындардың сметалық нормаларының жинағы", құрылыс түрлері бойынша сметалық нормалар орташа жылдық болып табылады және орындалған құрылыс-монтаждау жұмыстары үшін есеп айырысу кезінде құрылыс жүзеге асырылатын жылдың нақты уақытына қарамастан жыл бойы қолданылады. "Атамекен" палатасы тапсырыс берушілердің орындалған жұмыстар үшін есептеулерден қысқы шығындар бойынша соманы ұстап қалуға қатысты талабы негізсіз болып табылады және ҚР "Мемлекеттік сатып алу туралы"Заңына қайшы келеді деп талап етеді» - ӨКП құқықтық бөлімінің сарапшысы Гүлназ Нұрмұханова түсініктеме берді.

Бұл жағдайда тапсырыс берушілердің заңсыз әрекеттеріне байланысты көптеген кәсіпкерлік субъектілері өз қызметінде қызметкерлерге жалақыны уақтылы төлемеуден бастап, салықтық және басқа да міндеттемелерді орындауға дейін үлкен қаржылық шығынға ұшырайды.

Әлеуметтік нысандарды күрделі жөндеу бойынша барлық жұмыстарды жоғарыда аталған ЖШС жұмыссыз халықты жұмыспен қамтуды ұлғайту жөніндегі үкіметтік бағдарламаны орындау мақсатында "Жұмыспен қамту жол картасы - 2020" шеңберінде орындады және мерзімінде тапсырды. Бұл ретте жұмыстар карантин кезеңінде жүргізілді.

"Біріншіден, мемлекеттік сатып алу туралы шартта да, Азаматтық кодексте де, мемлекеттік сатып алу туралы заңнамада да көрсетілген сомаларды қайтару немесе оларды есептеу туралы ескертпе көзделмеген. Екіншіден, жобалау-сметалық құжаттама мемлекеттік сараптамадан өтті, оң қорытындысы бар және Тапсырыс беруші бекіткен, олар бүгінгі күні жойылған немесе жарамсыз деп танылмаған. Үшіншіден, ашық конкурс нәтижелері бойынша мердігерлер көптеген жағдайларда бекітілген жобалық сметалық құжаттама құнынан 10% жеңілдікпен жеңімпаз деп танылды. Осыған байланысты орындалған жұмыстың негізгі сипаттамалары олардың бағасы емес, көлемі мен сапасы болуы керек. Төртінші, мердігерлік ұйымдар шарт бойынша жұмыстарды орындады және тапсырыс берушілер қабылдады. Сонымен қатар, олар пайдалануға берілді. Оларды да ешкім жарамсыз деп танымады, дауласпады. Бесіншіден, мердігерлік ұйымдар бюджетке салықтық және басқа да міндеттемелер, мемлекеттік бағдарлама аясында қызметкерлердің жалақысы бойынша шығындар шеккен", - деп толықтырды Кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі Кеңестің мүшесі Алмат Қалымбетов.

Бүгінде Ақтөбе облысының 20-ға жуық мердігерге орындалған жұмыстарға ақы төленбейтін жағдайда.

Прокуратура өкілдері Кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі Кеңестің осы отырысына қатысқан жоқ. Бірақ бұл сұрақ, өткен жылдан бері созылып келеді. Кәсіпкерлер палатасы алаңында осы мәселе бойынша жоғарыда аталған серіктестіктермен дөңгелек үстел өткізілді. Палата жоғарыда аталған мәселе бойынша түсініктеме алу үшін Ақтөбе облысының прокуратурасына хат жолдады. Берілген жауапқа сәйкес, Тапсырыс берушінің әрекеттерінің заңдылығын немесе заңсыздығын бағалауды тек сот органдарына жүгіну жолымен ғана алуға болады деген жауап берілді.

Қазірдің өзінде сот процестері жүріп жатыр. Кәсіпкерлер палатасында тек бір ғана мақсат бар – мердігерлердің құқықтарын қорғау және қысқы бағаның қымбаттауы бойынша өтемақы төлеу мәселесінде қисықсыздықтар мен сәйкессіздіктерді түпкілікті шешуге қол жеткізу.

"Кеңес мүшелері Кәсіпкерлер палатасына кәсіпкерлерге мемлекеттік органдар мен сотта консультациялық-құқықтық көмек пен заңгерлік қолдау көрсетуді ұсынды. Кәсіпкерлер палатасы "Әлеуметтік мақсаттағы объектілерді күрделі жөндеу бойынша мемлекеттік сатып алу саласындағы бұзушылықтар туралы" анықтаманы қарау және тиісті шешім қабылдау үшін облыс прокуратурасына жолдасын. Сондай - ақ, кәсіпкерлер палатасына "Әлеуметтік мақсаттағы нысандарды күрделі жөндеу бойынша мемлекеттік сатып алу саласындағы бұзушылықтар туралы" анықтаманы материалдармен бірге "Атамекен" ҰКП-ға осы мәселені ҚР Бас прокуратурасы мен Жоғарғы Сот деңгейінде шешуге жәрдемдесу үшін жолдасын", - деп түйіндеді кеңес отырысын төраға Есімхан Құрманғазин.

Сондай-ақ, ҰКП, Бас прокуратура мен Жоғарғы сот арасында бейнеконференция байланысын ұйымдастыру мәселесі тұр.